"Jaka jest dziś Polska? Wolna, demokratyczna, mająca trwałe miejsce w strukturach europejskich, jako kraj funkcjonujący w miarę normalnie, bez ograniczeń absurdalnego nakazowo-rozdzielczego systemu gospodarczego. Niezaprzeczalnym sukcesem jest przebudowa gospodarki centralnie sterowanej w gospodarkę wydajną i rozwijającą się. I Polski - w normalne europejskie państwo wchodzące w skład Unii Europejskiej i NATO. W roku 2010, w którym świat cały powoli przełamuje kryzys finansowo-gospodarczy, Polska rysuje się na mapie Europy jako "zielona wyspa": jedyny kraj z dodatnim (nie ujemnym czy zerowym) przyrostem gospodarczym. A jednak sukces polskiej transformacji ma swoje ciemne strony. Blisko jedna trzecia Polaków żyje w biedzie - i jest to wskaźnik najwyższy w Unii Europejskiej. Polska nie należy też do krajów wyróżniających się tendencją do zmniejszania się nierówności w dostępie do edukacji dzieci z różnych warstw społecznych: tych dobrze i źle urodzonych. Przeciwnie. Mimo wzrostu liczby osób kontynuujących naukę - zwłaszcza na studiach wyższych - "mechanizmy dziedziczenia nierówności edukacyjnych są trwałym ogniwem struktury społecznej". Profesor Elżbieta Mączyńska określa te ciemne strony polskiej transformacji jako "ostrzegawczy dekalog zagrożeń, nierównowag i nieprawidłowości". W skrajnych przypadkach widać nie tylko zróżnicowanie, ale przepaść między określonymi grupami społeczeństwa. Tymi, dla których bilans przemian był pozytywny i którzy znacząco poprawili swój status materialny i społeczny. I tymi, którym przemiany przyniosły rozczarowanie transformacją spychającą ich na gorszą pozycję. Tym rozpaczliwiej postrzeganą, im wyraźniejsze są sukcesy "wygranych" ("równiejszych"?). W Polsce rozczarowanie pokłosiem politycznej i gospodarczej przebudowy kraju jest tym większe, im silniejsza była wiara obywateli, że poprawi się ich los. Jak zatem - z perspektywy "równych i równiejszych" wygląda polska rzeczywistość? I jak się ją ocenia po ponad dwóch dekadach polskiej transformacji?